Βουδιστικές Αλήθειες μετά τα 70: Οι Οκτώ Ψευδαισθήσεις
Εισαγωγή
Η έρευνά μας αφορά τα κεντρικά θέματα, που επικεντρώνονται σε οκτώ Βουδιστικές αλήθειες ή «ψευδαισθήσεις» που πρέπει να αφήσει κανείς, ιδίως μετά την ηλικία των 70, προκειμένου να ζήσει το πιο ειρηνικό κεφάλαιο της ζωής του.
Η ζωή μετά τα 70 δεν είναι απλώς επιβίωση ή «αίθουσα αναμονής πριν το τέλος». Αντιθέτως, είναι μια ευκαιρία να διαμορφώσει κανείς τα τελικά κεφάλαια της ζωής του, έχοντας ήδη επιβιώσει και βιώσει πολέμους, επαναστάσεις, την άνοδο και την πτώση αυτοκρατοριών, και τη γέννηση νέων τεχνολογιών.
Το κεντρικό Βουδιστικό δίδαγμα που εφαρμόζεται σε αυτήν την ηλικία είναι ότι η ευτυχία και η ελευθερία βρίσκονται όχι στο να κρατάμε γερά, αλλά στο να αφήνουμε (letting go). Ο Βούδας δίδαξε ότι ο πόνος προκύπτει από την προσκόλληση (clinging). Συνεπώς, η μεγαλύτερη δωρεά της ωριμότητας είναι η αφαίρεση, όχι η συσσώρευση.
Στο πλαίσιο αυτό, αναλύονται οκτώ «ψευδαισθήσεις» ή «σκιές» (attachments/burdens) που πρέπει να διαλυθούν για να επιτευχθεί η ειρήνη:
Οι Οκτώ Ψευδαισθήσεις που Πρέπει να Απελευθερωθούν
Η Ψευδαίσθηση ότι Γνωρίζετε Αρκετά (The Illusion of Knowing Enough):
Πρόκειται για την πιο «λεπτή» ίσως σκιά. Πολλοί άνθρωποι μετά τα 70 πέφτουν στην παγίδα να πιστεύουν ότι οι δεκαετίες εμπειρίας τους έχουν δώσει όλες τις απαντήσεις. Αυτή η προσκόλληση στη γνώση ως ολοκληρωμένη (conceit ή αλαζονεία) κλείνει την πόρτα της μάθησης και κάνει τον νου να «σκληραίνει». Η παύση της μάθησης σημαίνει παύση της «αναπνοής του αέρα της αφύπνισης». Η ταπεινότητα είναι το «άδειο φλιτζάνι» όπου μπορεί να εισέλθει η νέα σοφία.
Τοξικές Σχέσεις (Toxic Relationships):
Ο πολυτιμότερος θησαυρός μας είναι ο χρόνος. Το να περνάμε αυτόν τον χρόνο με ανθρώπους που «δηλητηριάζουν την ειρήνη μας» ή «μειώνουν το πνεύμα μας» είναι σπατάλη. Ο Βούδας δίδαξε τη σημασία του Kalyana Mita (ευγενείς φίλοι ή πνευματικοί σύντροφοι), δηλώνοντας ότι «η αξιοθαύμαστη φιλία είναι το σύνολο της ιερής ζωής». Η αληθινή σοφία περιλαμβάνει τη θέσπιση «σοφών ορίων» και την απομάκρυνση από όσους δεν αλλάζουν ή καταχρώνται τη συμπόνια μας.
Η Ακαταστασία (Clutter):
Η ακαταστασία είναι τόσο φυσική (αντικείμενα) όσο και συναισθηματική (μνησικακίες, μεταμέλεια). Κάθε αντικείμενο στο οποίο προσκολλιόμαστε γίνεται ένα «λεπτό βάρος στην καρδιά». Η συναισθηματική ακαταστασία είναι πιο επικίνδυνη, καθώς δηλητηριάζει το παρόν. Η προσκόλληση σε αυτά που έχουν συμβεί ονομάζεται το «δεύτερο βέλος». Η απελευθέρωση αντικειμένων ή μνησικακιών δημιουργεί χώρο (spaciousness) για την ειρήνη.
Ο Φόβος της Γήρανσης (Fear of Aging):
Η γήρανση δεν είναι πτώση, αλλά ένα προνόμιο και μια «βαθιά δασκάλα». Η φοβία της γήρανσης προκύπτει από την προσκόλληση στη νιότη, τη δύναμη ή τη μονιμότητα. Η Βουδιστική διδασκαλία της Anicca (Παροδικότητα) υπενθυμίζει ότι όλα αλλάζουν και ότι η αλλαγή είναι που δίνει αξία στη ζωή. Αντί να λέμε «ξεθωριάζω», πρέπει να λέμε «ωριμάζω».
Η Προσδοκία ότι Άλλοι θα μας Φέρουν Ευτυχία (Expectation that Others will Bring Happiness):
Η ευτυχία δεν είναι κάτι που μας δίνεται, αλλά κάτι που καλλιεργείται. Το να συνδέουμε την ειρήνη μας με τις πράξεις ή την αναγνώριση των άλλων είναι σαν να «αλυσοδένουμε τη χαρά μας σε ό,τι δεν μπορούμε να ελέγξουμε». Ο Βούδας δίδαξε Atahi Atano Nato – «Ο εαυτός είναι το δικό του καταφύγιο». Όταν σταματάμε να απαιτούμε από τους άλλους να μας κάνουν ευτυχισμένους, οι σχέσεις γίνονται ελαφρύτερες, και η εσωτερική μας χαρά ακτινοβολεί προς τα έξω.
Η Σύγκριση με τους Νέους (Comparison with the Young):
Η σύγκριση είναι μια παγίδα που κλέβει τη χαρά, καθώς είναι μια μορφή προσκόλλησης στο ποιοι νομίζουμε ότι πρέπει να είμαστε. Κάθε εποχή της ζωής έχει τη δική της ομορφιά και αλήθεια. Η γήρανση είναι η «κορυφή» του βουνού, όπου βλέπουμε ολόκληρο το τοπίο. Αντί της ζήλιας, ο Βουδισμός προτείνει την Mudita (συμπονετική χαρά) – να χαιρόμαστε για την ευτυχία των άλλων.
Οι Αλυσίδες της Μεταμέλειας (The Chains of Regret):
Η μεταμέλεια είναι ένας «δεσμώτης» που μας δένει στο παρελθόν. Όπως και η μνησικακία, η μεταμέλεια είναι το «δεύτερο βέλος» – το γεγονός τελείωσε, αλλά εμείς πληγώνουμε τον εαυτό μας ξανά και ξανά επαναλαμβάνοντας το. Η σοφία σημαίνει να μαθαίνουμε το μάθημα χωρίς να κουβαλάμε την τιμωρία. Η απελευθέρωση από τη μεταμέλεια επιτυγχάνεται μέσω της αυτο-συγχώρεσης και της δέσμευσης να ζούμε με συμπόνια στο παρόν.
Το Ψέμα ότι Είναι Πολύ Αργά (The Lie that It Is Too Late):
Αυτή η φωνή σκοτώνει το παρόν, πείθοντάς μας ότι τα χρόνια που έρχονται είναι άχρηστα. Ωστόσο, ο Βούδας δίδαξε τη στιγμιαία φύση (momentariness) της ύπαρξης – κάθε στιγμή είναι φρέσκια και γεννιέται εκ νέου. Όσο αναπνέουμε, η ζωή δεν έχει τελειώσει μαζί μας. Η αφύπνιση είναι δυνατή ακόμα και στο «χειμώνα της ζωής». Το να πιστεύουμε ότι είναι πολύ αργά είναι φόβος, όχι αλήθεια.
Συνοψίζοντας, η ουσία του να μεγαλώνουμε με χαρά, σύμφωνα με τις πηγές, είναι να χαλαρώνουμε το χέρι αντί να αρπάζουμε πιο σφιχτά. Κάθε απελευθέρωση δεν είναι απώλεια, αλλά απελευθέρωση. Η ζωή μετά τα 70 περιγράφεται ως «Θερισμός» (Harvest), ο οποίος είναι γλυκός αν αφήσουμε τα «εργαλεία του αγώνα» και πάρουμε τον «καρπό της σοφίας».
Μια χρήσιμη αναλογία είναι ότι η ζωή μετά τα 70 είναι σαν να φτάνεις στην κορυφή ενός βουνού: έχεις κουβαλήσει βαριά σακίδια γεμάτα γνώση, σχέσεις, φόβους, συγκρίσεις και μεταμέλειες για 70 χρόνια. Για να περπατήσεις τα τελευταία βήματα ελαφριά, ελεύθερα και χαρούμενα, το μόνο που σου ζητείται είναι να αφήσεις κάτω αυτά τα σακίδια.
Η σύγκριση, είναι μία από τις οκτώ «ψευδαισθήσεις» (illusions) ή προσκολλήσεις που πρέπει να απελευθερωθούν, ιδίως μετά τα 70, επειδή κλέβει τη χαρά πιο αποτελεσματικά από οτιδήποτε άλλο.
Η σύγκριση λειτουργεί ως παγίδα με τους εξής τρόπους:
Ο Μηχανισμός της Παγίδας της Σύγκρισης
Η Φωνή της Στέρησης: Η παγίδα εκδηλώνεται ως μια εσωτερική φωνή που λέει: «Αυτοί είναι μπροστά, εγώ είμαι πίσω» ή «Αυτοί αρχίζουν, εγώ τελειώνω».
Προσκόλληση στην Ταυτότητα: Από Βουδιστική σκοπιά, η σύγκριση είναι μια λεπτή μορφή προσκόλλησης (clinging). Είναι η προσκόλληση σε αυτό που κάποτε ήμασταν ή η προσκόλληση σε αυτό που νομίζουμε ότι θα έπρεπε ακόμα να είμαστε.
Άρνηση της Παροδικότητας: Η πηγή επισημαίνει ότι δεν προοριζόμαστε να επαναλάβουμε μια προηγούμενη εποχή, αλλά να ζήσουμε πλήρως τη σημερινή. Ένα τριαντάφυλλο δεν μπορεί να ζηλέψει το φθινοπωρινό φύλλο, καθώς το καθένα έχει τον χρόνο του, την ομορφιά του και την αλήθεια του.
Σύγκριση με τη Νεότητα: Η παγίδα σας κάνει να ζηλεύετε τη νεότητα, παρόλο που όταν ήσασταν νέοι δεν ζηλεύατε τα γκρίζα μαλλιά ή τα αργά βήματα των ηλικιωμένων, επειδή δεν ήταν η εποχή σας.
Δηλητηρίαση της Χαράς: Η σύγκριση γεννάει πικρία (bitterness). Μετατρέπει τον θαυμασμό σε φθόνο και τη μνήμη σε μεταμέλεια. Όταν κοιτάτε τους νέους και αισθάνεστε μόνο αυτό που σας λείπει, «δηλητηριάζετε τη δική σας χαρά».
Συνέπειες της Σύγκρισης
Η σύγκριση προκαλεί πόνο επειδή τυφλώνει την αντίληψή μας:
Βλέπουμε την Απώλεια, Όχι το Κέρδος: Βλέπουμε μόνο ό,τι έχουμε χάσει, όχι ό,τι έχουμε κερδίσει.
Παραβλέπουμε τη Σοφία: Βλέπουμε την ομορφιά του σώματος των νέων, αλλά ξεχνάμε την ομορφιά της ψυχής που ωριμάζει μόνο με την ηλικία.
Παραβλέπουμε την Άγνοια: Βλέπουμε τις αρχές τους, αλλά όχι την άγνοιά τους.
Παραβλέπουμε την Ανθεκτικότητά μας: Βλέπουμε τις ρυτίδες μας, αλλά όχι την ανθεκτικότητά μας (resilience).
Συνολικά, «η σύγκριση συρρικνώνει τη ζωή σας».
Η Βουδιστική Απάντηση: Ισορροπία και Συμπονετική Χαρά
Η απελευθέρωση από αυτήν την παγίδα βρίσκεται στην υιοθέτηση δύο κεντρικών Βουδιστικών πρακτικών:
Upecka (Ισορροπία/Γαλήνη):
Πρόκειται για την ισορροπία του νου απέναντι στα κέρδη και τις απώλειες, τον έπαινο και την κατηγορία, τη νεότητα και τη γήρανση. Το να ζει κανείς με γαλήνη σημαίνει να βγαίνει από το ατελείωτο παιχνίδι της σύγκρισης και να αναπαύεται στην αξιοπρέπεια της παρούσας στιγμής.
Mudita (Συμπονετική Χαρά):
Είναι η ικανότητα να χαιρόμαστε για την ευτυχία και την επιτυχία των άλλων. Αντί να δυσανασχετούμε με τη ζωντάνια των νέων, πρέπει να χαιρόμαστε για αυτούς, να χαιρόμαστε που η ζωή συνεχίζεται και ότι είμαστε ακόμα εδώ για να το δούμε.
Ας δούμε τον εαυτό μας στα 70 όχι ως παρακμή, αλλά ως την «κορυφή» ενός βουνού (summit). Στην κορυφή, ο αέρας είναι καθαρός και βλέπετε ολόκληρο το τοπίο. Δεν υπάρχει λόγος να ζηλεύουμε αυτούς που εξακολουθούν να αγωνίζονται στο δάσος (τη νεότητα), όταν έχουμε φτάσει στη θέα.
Η πραγματική σοφία είναι να μη ανταλλάξουμε τα κοσμήματα της σοφίας με την ψευδαίσθηση της νεότητας.
Πόροι Εμβάθυνσης από την Αναζήτηση Google
Εξερευνήστε περισσότερα σχετικά με τις βασικές έννοιες που αναφέρονται στην παρούσα ανάρτηση με επιμελημένες πληροφορίες απευθείας από την Google.
|
|
|
|
0 Σχόλια