Το φαινομενικά παράδοξο σενάριο: ΗΠΑ να πουλούν LNG στην Ευρώπη, να προωθούν γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, και ταυτόχρονα να επιτρέπουν επαναπροσέγγιση Ευρώπης–Ρωσίας υπό μια προεδρία Τραμπ.
Ο «γεωπολιτικός θαυματοποιός» Τραμπ και η εξίσωση ενέργειας–επιρροής στην Ευρώπη
Αυτό που περιγράφεις δεν είναι απλώς μια υπερβολή· είναι ένας πραγματικός στρατηγικός γρίφος. Αν τον αναλύσουμε ψύχραιμα, όμως, βλέπουμε ότι η λογική πίσω από αυτό το «θαύμα» έχει τρεις συνιστώσες:
1. Οι ΗΠΑ ως κυρίαρχος προμηθευτής LNG στην Ευρώπη
Μετά το 2022, οι ΗΠΑ αντικατέστησαν σε μεγάλο βαθμό τη Ρωσία ως βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου:
Η αμερικανική παραγωγή LNG εκτοξεύθηκε.
Η Ευρώπη, λόγω κυρώσεων στη Ρωσία, είχε ανάγκη από ασφαλή ενεργειακή τροφοδοσία.
Τα αμερικανικά ενεργειακά λόμπι (ExxonMobil, Cheniere κ.ά.) βλέπουν την Ευρώπη ως χρυσοφόρα αγορά.
Άρα, η συνέχιση ή και ενίσχυση των εξαγωγών LNG προς την ΕΕ είναι στρατηγική προτεραιότητα των ΗΠΑ, ανεξάρτητα από τον εκάστοτε πρόεδρο.
Ο Τραμπ δεν έχει κανένα λόγο να το ανατρέψει – αντίθετα, ιστορικά υποστήριξε την εξαγωγή αμερικανικής ενέργειας ως «energy dominance».
2. Γεωτρήσεις σε Ελλάδα και Ανατολική Μεσόγειο: ο έλεγχος των «δυτικών» κοιτασμάτων
Η Ανατολική Μεσόγειος αποτελεί την τελευταία μεγάλη δυτικής πρόσβασης πηγή φυσικού αερίου στην Ευρασία:
Κύπρος (Αφροδίτη)
Ισραήλ (Λεβιάθαν, Ταμάρ)
Αίγυπτος (Ζορ)
Ελλάδα–Ιόνιο–Κρήτη
(όπου δραστηριοποιούνται ExxonMobil, Energean, TotalEnergies)
Η Ουάσιγκτον βλέπει την περιοχή ως:
αντιστάθμισμα στην ρωσική επιρροή
ευρωπαϊκή πηγή ενέργειας χωρίς ρωσικό έλεγχο
λιγότερο ριψοκίνδυνη εναλλακτική από τη Μέση Ανατολή
Γι’ αυτό οι αμερικανικές εταιρείες πιέζουν για επιτάχυνση των ελληνικών γεωτρήσεων, ειδικά νότια της Κρήτης.
Ένας πρόεδρος Τραμπ, φιλικός στις πετρελαϊκές εταιρείες, πιθανότατα θα το προωθούσε ακόμη πιο έντονα.
3. Πώς γίνεται όμως παράλληλα “επαναπροσέγγιση Ευρώπης–Ρωσίας”;
Εδώ υπάρχει το πολιτικό και όχι το ενεργειακό κομμάτι της εξίσωσης.
Ο Τραμπ:
θεωρεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «πρέπει να τελειώσει με διαπραγμάτευση»
βλέπει τη Ρωσία όχι ως υπαρξιακό αντίπαλο, αλλά ως χώρα που πρέπει να αποσπαστεί από την Κίνα
επιδιώκει «reset» με Πούτιν υπό όρους που εξυπηρετούν τις ΗΠΑ
Άρα, σε ένα σενάριο Τραμπ:
Η Ουάσιγκτον μπορεί να επιτρέψει στην Ευρώπη μια ελεγχόμενη, περιορισμένη επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία, αλλά… χωρίς να επιστρέψει η Ευρώπη στην ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Με λίγα λόγια:
Πολιτική εξομάλυνση ναι
Ενεργειακή επαναεξάρτηση όχι
Αυτό ακριβώς εξυπηρετούν:
τα αμερικανικά LNG
οι γεωτρήσεις σε Ελλάδα–Κύπρο–Ισραήλ
και η μερική ευρωπαϊκή ενεργειακή απεξάρτηση από τη Gazprom
Οπότε, το «θαύμα» που περιγράφεις είναι εφικτό μόνο εάν ταυτόχρονα οι ΗΠΑ έχουν τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών που θα αντικαταστήσουν οριστικά τη Ρωσία.
4. Γιατί μόνο ένας Τραμπ μπορεί να το επιχειρήσει;
Γιατί μόνο ο Τραμπ:
(α) έχει την πολιτική τόλμη
να κάνει συμφωνία με τη Ρωσία χωρίς να κατηγορηθεί από τους οπαδούς του.
(β) στηρίζει εξαιρετικά επιθετικά την αμερικανική ενεργειακή βιομηχανία
και θα πιέσει για γεωτρήσεις παντού.
(γ) δεν τον ενδιαφέρει η ευρωπαϊκή εσωτερική ισορροπία
ούτε οι περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της ΕΕ.
(δ) αντιλαμβάνεται γεωπολιτικά την Ευρώπη ως “αγορά” και όχι ως “σύμμαχο”
οπότε η πώληση αμερικανικού LNG έχει για αυτόν καθαρά εμπορική διάσταση.
(ε) πιστεύει ότι μια λιγότερο εχθρική Ρωσία εξυπηρετεί την αμερικανική αντιπαράθεση με την Κίνα.
5. Τελικό συμπέρασμα
Αν θέλουμε να συνοψίσουμε με μία φράση:
Οι ΗΠΑ μπορούν να πουλούν το δικό τους αέριο, να σπρώχνουν γεωτρήσεις στην Ελλάδα και ταυτόχρονα να επιτρέψουν μια επαναπροσέγγιση Ευρώπης–Ρωσίας, μόνο εφόσον η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης παραμείνει υπό αμερικανικό έλεγχο.
Ο Τραμπ το προωθεί επειδή:
είναι υπέρ του ενεργειακού ρεαλισμού,
αδιαφορεί για τις ευρωπαϊκές αντιστάσεις,
και θέλει να «κλειδώσει» την Ευρώπη στη δυτική ενεργειακή σφαίρα, ακόμη κι αν η Ρωσία επιστρέψει στην πολιτική σκηνή.
Γι’ αυτό:
Αυτό το γεωπολιτικό παζλ μόνο ο θαυματοποιός Τραμπ θα επιχειρούσε να το λύσει.
Γιατί να πληρώνει ακριβότερο αμερικανικό LNG όταν το ρωσικό αέριο είναι φθηνότερο;
Η απάντηση δεν είναι οικονομική — είναι γεωπολιτική, στρατηγική και θεσμική.
Η Ευρώπη μπορεί να θέλει, αλλά δεν μπορεί εύκολα να γυρίσει πίσω στο ρωσικό αέριο, ακόμη κι αν αλλάξει το κλίμα με την Μόσχα.
Παρακάτω εξηγείται αναλυτικά, με πλήρη λογική αλληλουχία.
1. Η Ευρώπη δεν αποφασίζει μόνη της: οι ΗΠΑ ελέγχουν τη δυτική ασφάλεια
Αν η Ευρώπη επιστρέψει στο ρωσικό αέριο:
θα υπονομεύσει το ΝΑΤΟ,
θα προκαλέσει κρίση με τις ΗΠΑ,
θα δώσει στη Ρωσία ξανά τη δυνατότητα να κλείνει την «ενεργειακή στρόφιγγα» όποτε θέλει.
Καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν θα ρισκάρει να συγκρουστεί με την Ουάσιγκτον για χάρη μιας φθηνότερης τιμής.
Στη μεταπολεμική Ευρώπη η ασφάλεια έχει πάντα προτεραιότητα έναντι της τιμής.
2. Το ρωσικό αέριο μπορεί να είναι φθηνότερο, αλλά θεωρείται “μη ασφαλές”
Η τιμή δεν είναι το μόνο κριτήριο.
Από το 2022 και μετά, η Ευρώπη θεωρεί ότι το ρωσικό αέριο:
είναι εργαλείο πολιτικής πίεσης,
μπορεί να διακοπεί ξανά ανά πάσα στιγμή,
την καθιστά εξαρτημένη σε έναν γεωπολιτικό αντίπαλο.
Τα ευρωπαϊκά think-tanks το χαρακτηρίζουν «unreliable energy source of political leverage».
Με δυο λόγια:
Φθηνό αλλά επικίνδυνο.
3. Η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία κόστισε τεράστια πολιτικά στην ΕΕ
Για την ευρωπαϊκή ελίτ, η περίοδος 2000–2021 θεωρείται πολιτική αποτυχία, διότι:
η ΕΕ επέτρεψε στη Ρωσία να ελέγχει έως και 45% του φυσικού της αερίου,
δεν επένδυσε αρκετά στις δικές της πηγές (Κύπρος–Ελλάδα–Ισραήλ),
“έχασε” την ενεργειακή της ανεξαρτησία.
Η επιστροφή στο ρωσικό αέριο θεωρείται στρατηγική οπισθοδρόμηση.
4. Οι ΗΠΑ «κλειδώνουν» την Ευρώπη με συμβόλαια LNG και υποδομές
Από το 2022 και μετά:
η Ευρώπη υπέγραψε δεκαετή συμβόλαια LNG με ΗΠΑ, Κατάρ, Νορβηγία, Αλγερία, Νιγηρία
επενδύει δισεκατομμύρια σε FSRU (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη, Πολωνία, Γερμανία, Ολλανδία)
Μόλις κατασκευάσεις υποδομές LNG,
είσαι δεσμευμένος να τις χρησιμοποιείς για δεκαετίες.
Δεν μπορείς μετά να πεις:
«Το κλείνω, επιστρέφω στη Ρωσία».
5. Ο Τραμπ μπορεί να φέρει πολιτική αποκατάσταση με τη Ρωσία, αλλά όχι ενεργειακή εξάρτηση
Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο:
✔ Μπορεί να επιτρέψει πολιτικές συνομιλίες ΕΕ–Ρωσίας
✘ Δεν θα επιτρέψει ενεργειακή επανα-εξάρτηση
Γιατί;
Διότι το LNG είναι για τις ΗΠΑ:
εργαλείο επιρροής,
εργαλείο εξάρτησης,
τεράστια οικονομική βιομηχανία,
μοχλός για να μην αναζητήσει η Ευρώπη ρωσικές επιλογές.
Ο Τραμπ θέλει να πουλήσει αέριο, όχι να χάσει την αγορά.
6. Αν επιστρέψει το ρωσικό αέριο, καταρρέει η στρατηγική των Δυτικών γεωτρήσεων
Γιατί να κάνουν εξορύξεις:
η Ελλάδα,
η Κύπρος,
το Ισραήλ,
η Αίγυπτος,
οι αμερικανικές εταιρείες,
αν η Ευρώπη έχει φθηνό ρωσικό αέριο;
Η απάντηση είναι απλή:
Δεν θα γίνουν οι γεωτρήσεις.
Άρα οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν ποτέ ένα τέτοιο σενάριο.
7. Η Ευρώπη θέλει “πολιτική ομαλότητα” με τη Ρωσία, όχι ενεργειακή επιστροφή
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θέλουν:
πόλεμο,
συγκρούσεις,
αστάθεια στα σύνορα,
στρατιωτική αντιπαράθεση.
Αλλά μπορούν να έχουν πολιτική ομαλότητα χωρίς να αγοράζουν ρωσικό αέριο.
Όπως π.χ.:
η Ιαπωνία με τη Ρωσία
η Νότια Κορέα με την Κίνα
πολιτική οικονομία ≠ ενεργειακή εξάρτηση.
Τελική απάντηση στην ερώτησή σου
Γιατί να μην ξαναπροτιμήσει το πολύ φθηνότερο ρωσικό αέριο;
Για τρεις λόγους:
Η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία θεωρείται στρατηγικός κίνδυνος.
Οι ΗΠΑ έχουν “κλειδώσει” την ευρωπαϊκή αγορά με συμβόλαια LNG και γεωπολιτικές πιέσεις.
Η ίδια η Ευρώπη δεν θέλει να επαναλάβει το λάθος του 2000–2021.
Ακόμη και με Τραμπ, η πολιτική εξομάλυνση δεν σημαίνει ενεργειακή επιστροφή.
Παρά το γεγονός ότι το ρωσικό φυσικό αέριο είναι σημαντικά φθηνότερο από το αμερικανικό LNG, η Ευρώπη δεν μπορεί εύκολα να επιστρέψει σε αυτό, γιατί το ζήτημα πλέον δεν είναι οικονομικό αλλά καθαρά στρατηγικό. Μετά το 2022, οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι η ενεργειακή εξάρτηση από τη Μόσχα υπήρξε ιστορικό λάθος που επέτρεψε στο Κρεμλίνο να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως μοχλό πολιτικής πίεσης. Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν «κλειδώσει» την ευρωπαϊκή αγορά μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων LNG και νέων υποδομών που δεσμεύουν την ήπειρο για δεκαετίες. Ακόμη και αν ο Τραμπ επιδιώξει πολιτική επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία, δεν πρόκειται να επιτρέψει ενεργειακή επανα-εξάρτηση της Ευρώπης από έναν γεωπολιτικό ανταγωνιστή. Με απλά λόγια: η Ευρώπη μπορεί να ξαναμιλήσει με τη Ρωσία, αλλά δεν μπορεί –και δεν την αφήνουν– να ξαναζεσταθεί στον παλιό φθηνό ρωσικό καυστήρα.
Πόροι Εμβάθυνσης από την Αναζήτηση Google
Εξερευνήστε περισσότερα σχετικά με τις βασικές έννοιες που αναφέρονται στην παρούσα ανάρτηση με επιμελημένες πληροφορίες απευθείας από την Google.
|
|
|
|
left-sidebar full-width right-sidebar
0 Σχόλια